OUR SHIP
Een reflectie op de Ingroove Jazz Club sessie van 13 april 2018 (The Power of Jamming) met medewerking van Kai Eckhardt & Safe School.
Miles Ahead Album Cover
Later, when Lady in the Dark was filmed, the script necessarily had many references to the song. But for some unfathomable reason the song itself — as essential to this musical drama as a stolen necklace or a missing will to a melodrama — was omitted. Although the film was successful financially, audiences evidently were puzzled or felt thwarted or something, because items began to appear in movie-news columns mentioning that the song frequently referred to in Lady in the Dark was 'My Ship'. I hold a brief for Hollywood, having been more or less a movie-goer since I was nine; but there are times.
— Ira Gershwin
MY SHIP De song waarover tekstschrijver Ira Gershwin (de broer van componist George Gershwin) het hier heeft, is de compositie My Ship van de zeer originele Duitse componist Kurt Weill. Weill had faam verworven door zijn werk met de beroemde schrijver Berthold Brecht. Zij hadden gemeen dat zij hun artistieke kwaliteiten ten dienste stelden van het gezamenlijk bereiken van sociale doelen. Hun samenwerking leverde bijvoorbeeld de Dreigroschenoper (1928) op, met daarin de song Mackie Messer. Onder de titel Mack the Knife werd de song een standard in het Amerikaanse jazzrepertoire. Weill zelf werd ook Amerikaan, toen hij zich in 1943 liet naturaliseren. In de Verenigde Staten bleef hij actief als componist voor theater en film. Zijn invloed reikte tot in de popmuziek, bijvoorbeeld door covers van zijn Alabama Song door The Doors en David Bowie (klik hier voor een uitvoering in Berlijn, in 2002).
Kurt Weill
SHIP IN THE MIST My Ship werd door Weill gecomponeerd voor de musical Lady in the Dark. In het bovenstaande citaat merkt Ira Gershwin op, dat de song om onbegrijpelijke redenen niet in de uiteindelijk montage van de film terecht kwam. Zoals zo vaker verdwijnt er wel eens een waardevol schip in de mist. Een metafoor voor (de werken van) talentvolle kunstenaars en wetenschappers, die om onbegrijpelijke - hoe is het mogelijk dat deze rijkdom over het hoofd gezien wordt ? - en begrijpelijke - de wereld was er gewoon nog niet aan toe - redenen het toneel verlaten dat juist gebouwd leek om hun verhaal tot in de rijkste details te kunnen vertellen. Standing on the shoulders of Giants : soms zijn de ware Giants niet (meer) in zicht, en wordt er true attention en toegewijd speurwerk verlangd om hen vanuit de vage contouren weer koers te laten zetten naar de haven waar ze de zichtbaarheid krijgen die ze verdienen.
In de muziek gebeurt dit door een song te coveren. My Ship werd in 1957 door Miles Davis opgenomen in de repertoirelijst voor zijn album Miles Ahead. Op dit album werd samengewerkt tussen Davis en arrangeur Gil Evans. Een samenwerking die prachtige resultaten opleverde - zoals de legendarische albums Birth of the Cool, Porgy and Bess en Sketches of Spain.
Giants. Unieke persoonlijkheden. Weill. Davis. Evans. Een bevestiging van het beeld van de unieke, creatieve, idiosyncratische persoonlijkheid. De lone genius. Inmiddels is allang tot de wereld doorgedrongen, dat creativiteit meer te maken heeft met groepen mensen die in samenwerking iets scheppen dan met de in eenzaamheid bedachte en verwerkelijkte vruchten van geïsoleerde creatieve helden. Voor Thomas Alva Edison werkte een heel team. Kunstenaar Damien Hirst had een hele groep mede-kunstenaars in dienst om zijn werk uit te voeren. CO. Co-design, co-operatie, co-produktie. Blijkbaar gaat het ook (vooral? alleen?) om de context. Standing on the shoulder of Giants. Giants waarvan je kunt zeggen : Standing in the middle of Co-Giants.
OUR SHIP Inmiddels is allang tot de wereld doorgedrongen, dat een veelheid van diverse perspectieven nodig is om op een betekenisvolle manier om te kunnen gaan met de complexiteit van ons bestaan. My Ship was in deze zin een co-produktie van Kurt, Miles, Gil, een compleet orkest, een groep studio-professionals, en een anonieme groep mensen die een ondefinieerbare invloed zullen hebben uitgeoefend op het werk. Intangibles. Wie het ook was die op het juiste moment de koffie serveerde : wie weet hoe het geklonken zou hebben als er net even wat minder aandacht aan de smaak en de timing was besteed. In die zin lijkt het zinvoller om te denken in termen van Our Ship. Met wisselende kapiteins. Allen voorzien van stuurmanskunsten. In persoonlijke stijlen. Geen stip aan de horizon. Maar een horizon bestaande uit stippen. Een stip die vanzelf wel een horizon wordt als je nadert. Op dat moment nemen we een slok koffie en stellen we de koers wel weer bij. Stap voor stap vormgevend aan een eigen groepsidentiteit, met een prachtige dynamische balans tussen stabiliteit en flexibiliteit. Vanuit dat type cybernetische wetten die verhelderen waarom het woorden kybernes ten grondslag ligt aan het begrip governance, en gebaseerd is op het Griekse woord voor, jawel, stuurman. Geen innovatie zonder improvisatie, zo leert ons zowel jazz als ook de kunst van het (niet) verdwijnen in de mist.
In 2003, Herbie Hancock won the Grammy Award for Best Jazz Instrumental Solo for a version of this song released on the album Directions in Music: Live at Massey Hall. We hebben het hier over de song My Ship. Een nieuwe cover. Weer een Giant die zich mengt in het verder vormgeven van het gezamenlijke verhaal. Herbie Hancock was een van de talenten die tot grote bloei kwamen in en door de samenwerking met Miles Davis. Als Hancock zijn album Directions in Music noemt, dat zal het woord Direction een speciale betekenis hebben. Richting. Koers. Wellicht iets van besturing. Zonder strak, in beton gegoten plan. Maar met voldoende richting om daar, waar we zullen zijn als we er arriveren, gezamenlijk te kunnen bepalen wat de volgende stap 1 is, in de oneindige reeks van stap 1 naar stap 1.
Ook de Britse gitarist John McLaughlin werd door Miles op zijn eigen koers gezet. Daarna knapte John het zelf op. O.a. door het oprichten van zijn Mahavishnu Orchestra, een van de belangrijkste spelers binnen de stijlrichting die met jazzrock of fusion werd aangeduid, samen met o.a. Herbie Hancock’s Headhunters, Weather Report (met o.a. Wayne Shorter, Jaco Pastorius en Joe Zawinul) en Chick Corea’s Return to Forever. Allemaal musici die linksom of rechtsom het pad van Miles Davis hebben gekruist. Op zijn beurt inspireerde McLaughlin jongere musici, die van daaruit weer hun eigen persoonlijkheid opbouwden.
Kai Eckhardt en John McLaughlin (v.l.n.r.)
SEVEN DIRECTIONS Een van hen is de van oorsprong Duits bassist Kai Eckhardt. De persoonlijke koers van Eckhardt bracht hem niet alleen muzikale erkenning en een spannend en uitdagend muzikaal speelveld, (hij speelde verder met musici als Billy Cobham, Larry Coryell, Trilok Gurtu, Stanley Clarke, Alphonse Mouzon en Michael Brecker), maar kenmerkt zich ook door een sterke sociale betrokkenheid. Zo is hij op dit moment voorzitter van de Amerikaanse non-profit- organisatie Artists United. Dit sterk groeiende internationale netwerk van kunstenaars zet zich in voor onderlinge ondersteuning en samenwerking, en daarnaast voor het op een mensgerichte manier willen overschrijden van grenzen door hun ervaringen als kunstenaar ten dienste te stellen van eenieder, in werelden als politiek, wetenschap, organisatiewereld en maatschappelijk bestaan die daar, ten bate van een betere sociale wereld, zijn voordeel mee wil doen. Our Ship.
Op 13 april 2018 was Kai Eckhardt te gast op de Ingroove Jazz Club. Het werd een prachtige middag, die eer deed aan zijn persoonlijke talenten en idealen, en aan iedereen in de ruimte. Naast Miles Ahead Crewleden waren er diverse gasten uit de wereld van onderwijs, wetenschap, zorg en kunst. Wat hen bond : aandacht voor een betere sociale wereld. Wat hen bindt : het inzicht dat we een betere sociale wereld alleen kunnen opbouwen vanuit betere en socialere vormen van communicatie en samenspel. Waarbij zowel technologie alsook aandacht voor menselijk gedrag, patronen, gewoonten en attitude een rol spelen. Geheel in stijl met de basisfilosofie van Miles Ahead.
Er werd gejamd. Spelers van verschillende leeftijden, met verschillende niveaus, achtergronden en ervaring, uit verschillende culturen, speelden samen zonder dit ooit eerder met elkaar gedaan te hebben. De spelers luisterden aandachtig naar elkaar, gaven elkaar de ruimte om te soleren en te shinen, ondersteunden de anderen in wat er ook gebeurde en emergeerde. Werkten gewetensvol naar de gezamenlijke groove toe. Vingen elkaars ‘fouten’ op waardoor deze op welhaast magische wijze omgetoverd werden in innovatieve, voorheen onvoorspelbare, (letterlijk) onvoorstelbare en nooit meer te herhalen vondsten. Voeding voor het volgende eerbetoon aan wat er net CO geproduceerd was. High energy. Met veel plezier werd er hard gewerkt. Als de laatste noot van een improvisatie uitklonk (altijd met veel aandacht, positieve spanning en mee-leven, zelfs mee-spelen van iedereen in het publiek, iedereen in the bubble, zoals improviserende musici dit wel eens noemen), dan begon de volgende ‘song’. Tussen aanhalingstekens, omdat de gezamenlijke dialoog over wat er zojuist in the bubble was ontstaan, net zo goed een song was en bij de muziek hoorde als de accoorden, melodieën en ritmes die hoorbaar werden gemaakt via het muzikale instrumentarium.
VERBALLY JAMMING Na een improvisatie was er dus tijd voor een song waarin alle aanwezigen werden uitgenodigd om verbaal mee te jammen. Alle ruimte en aandacht voor de dialoog. Een zoektocht vanuit verbindingen die eenieder maakte met zijn of haar eigen belevingswereld. Een zoektocht vanuit allerlei vragen die opkwamen.
Wat gebeurde hier nu eigenlijk? Hoe creëren jullie ruimte voor elkaar om te shinen? Hoe vinden jullie je weg op een oceaan zonder geijkte navigatie of een rotsvast vertrouwen in een van tevoren, door anderen, van instructies voorzien en klakkeloos te volgen kompas? Welke structuren zijn er om jullie de vrijheid te geven die van deze zoektochten een wonderlijke, door iedereen gedeelde ervaring maakte? En hoe kunnen we hieruit lessen leren voor onze eigen praktijk in leven en werk? In onderwijsvernieuwing? In innovaties in de zorg? In sportiever samenspel op de werkvloer? In het doorvorsen van de werelden van ICT? In het opbouwen van een businessarchitectuur die recht doet aan datgene wat we in Werkelijkheid willen (gaan vormgeven), in plaats van datgene wat ons als Waarheid is gedicteerd.
De middag was magisch. Vele directions. Our Ship. Velen die erbij waren herinneren zich muziek, gewisselde woorden, boeiende ontdekkingen over henzelf of over ons allen. En omdat mensen zich in wezen vooral herinneren hoe ze zich voelen als er iets gebeurt dan dat ze zich de gebeurtenis zelf voor de geest halen, is de sfeer van Our Ship nog niet in de mist verdwenen, en zal dat waarschijnlijk ook nooit gebeuren.
Kai deed een solo-act. Ter introductie. In co-produktie. De tekst, die Kai met iedereen stap voor stap, van stap 1 naar stap 1, opbouwde, luidde als volgt:
From the North to the South to the West to the East to the bottom to the middle to the top
Seven connections to seven directions Seven connections and we don’t stop
Kai en team in de in-groove jazzclub
Directions in music. Richting. Koers. Connections. Van My Ship naar Our Ship. Kurt Weill, voor een betere sociale wereld. Kai Eckhardt, voor een betere sociale wereld. Miles Ahead, voor een betere sociale wereld. Standing on the shoulders of Giants jamming in the middle of Co-Giants.
FOLLOWERSHIP John McLaughlin speelde in 1969 mee op een prachtplaat van Miles Davis getiteld In a Silent Way. Over dit album is op internet te lezen:
I'm old enough to remember when this and Bitch's Brew first came out. A lot of people didn't like it, especially Jazz fans. But that's the difference between a pioneer and a follower. Miles had such status, and street creds, that he didn't have to worry about who did or didn't like it. I used to live across the street from him, and I could see him coming and going on 77th and West End Ave. . He was a jazz man who dressed like Jimi Hendrix, and marched to his own genius drummer. He never allowed himself to get stale. As soon as his fans thought they knew him, he would metamorph into something new. That my friends, is the definition of a true artist (think Picasso}.
Deze woorden komen niet van een professionele criticus. Hier is een fan aan het woord (ene katsujinkin60), die deze impressie geeft op Youtube, bij de full album play van In A Silent Way. Ook de fan speelt mee. We’re all in the bubble. Het Schip blijkt meer ruimte te hebben dan je denkt. Als je denkt dat de grens bereikt is, verschijnt er weer een nieuw dek uit de mist. Iedereen mag mee. Iedereen kan mee. Iedereen jamt mee. Niet dat het hoeft.
Maar als er gejamd wordt zoals op die middag in de Ingroove Jazzclub, dan kun je je niet voorstellen dat er een betere keuze te maken is, dan verblijven in deze spiegel van zoals een sociale wereld zou mogen zijn, in deze Groove waarin Our Ship een grotere kans op overleven - en veel meer dan dat - maakt op een zee met veel mist, maar met minstens zoveel vertrouwen in het gezamenlijk vinden en maken van de juiste golven. Making waves, the funky way.
Een Miles Ahead Business Jazz Ding 2018
Rik Spann, Artist in Residence